Thời gian gần đây, trên cả nước liên tiếp xảy ra các vụ việc đối tượng giả danh lực lượng Công an, Viện kiểm sát, Toà án gọi điện, đe doạ, thao túng tâm lý với trẻ em, học sinh, sinh viên về lý do liên quan đến vụ án đang được điều tra rồi yêu cầu thông báo cho gia đình chuyển tiền chuộc người với tên gọi là "bắt cóc online". Cá biệt có trường hợp các đối tượng dụ dỗ, hướng dẫn trẻ em di chuyển từ khu vực nông thôn lên các thành phố lớn để đến các địa phương giáp biên. Các đối tượng đã đưa ra các kịch bản nhằm tạo sự tin tưởng hoặc lợi dụng tâm lý hoang mang, lo sợ liên quan đến pháp luật để lừa đảo chiếm đoạt tài sản với các bước cụ thể gồm:

Bước 1: Giả danh lực lượng Công an, Viện kiểm sát, Tòa án sử dụng số điện thoại lạ gọi điện trực tiếp cho nạn nhân (thường là trẻ em, học sinh, sinh viên) và đưa ra các cáo buộc bịa đặt liên quan đến tệ nạn xã hội; băng nhóm, đường dây tội phạm hoặc có lệnh bắt giữ… của Cơ quan pháp luật nhằm tạo tâm lý hoảng loạn, mất bình tĩnh cho nạn nhân.

Bước 2: Các đối tượng sẽ thao túng tâm lý yêu cầu nạn nhân giữ bí mật, không được kể với bất kỳ ai, ép buộc hoặc hướng dẫn nạn nhân rời khỏi nơi ở và thuê địa điểm (nhà nghỉ, khách sạn) để ở một mình. Sau đó, hướng dẫn cắt đứt liên lạc với người thân và không tiết lộ địa chỉ, cách thức liên lạc với các đối tượng cho gia đình, bạn bè, người thân biết. Chỉ được liên lạc với các đối tượng theo phương thức thay sim điện thoại; để điện thoại ở chế độ máy bay và sử dụng liên lạc với các đối tượng qua video call từ các ứng dụng khác. Có trường hợp còn uy hiếp nạn nhân cung cấp những hình ảnh, clip nhạy cảm cho các đối tượng.

Bước 3: Các đối tượng có thể nhắn tin gọi trực tiếp cho gia đình thông báo về việc nạn nhân đang bị bắt cóc, đe dọa chặt ngón tay, đăng tải hình ảnh, clip nhạy cảm của nạn nhân lên mạng để ép nạn nhân tự liên hệ về gia đình và thông báo bị bắt cóc, yêu cầu gia đình chuyển tiền để chuộc người. Đối tượng sau khi nhận được tiền thì cắt đứt liên lạc, xoá dấu vết và bỏ mặc nạn nhân tiếp tục bị rơi vào trạng thái hoảng loạn, gia đình mất tài sản lớn.

Để chủ động phòng ngừa, mỗi người dân và các tổ chức cần nâng cao ý thức và thực hiện nghiêm túc các biện pháp sau:

(1) Nâng cao ý thức cảnh giác: Hạn chế đăng tải, truy cập các trang thông tin không chính thống do các đối tượng lừa đảo dựng lên. Không cung cấp thông tin cá nhân, tài khoản hoặc bất cứ thông tin nào khác qua điện thoại. Đối với các em nhỏ, học sinh phải hết sức cảnh giác và luôn nhớ nếu bị người lạ gọi điện dụ dỗ, đe dọa, yêu cầu gửi hình ảnh nhạy cảm, hãy kể ngay cho cha mẹ, thầy cô, hoặc người lớn đáng tin cậy biết. Không đăng tải thông tin cá nhân trên mạng xã hội.

(2) Quản lý, giáo dục con em và học sinh, sinh viên: Các bậc phụ huynh cần phải quan tâm đến thái độ, thói quen sinh hoạt hàng ngày của con em để kịp thời nắm bắt tâm lý, không để các đối tượng lợi dụng nhằm lừa đảo chiếm đoạt tài sản, cũng như làm ảnh hưởng tới tâm lý của chính con em mình.

(3) Đẩy mạnh công tác tuyên truyền: Các ban, ngành, đoàn thể, cơ sở thôn và Nhân dân cần tích cực tuyên truyền nâng cao nhận thức về phòng ngừa tội phạm trên không gian mạng; vận động người dân tích cực tham gia tố giác tội phạm và các hành vi vi phạm pháp luật.

Ngô Quốc Huy