Cuộc bầu cử đại biểu Quốc hội khoá XVI và đại biểu Hội đồng nhân dân các cấp nhiệm kỳ 2026 - 2031 được tổ chức cùng một ngày trên phạm vi cả nước vào Chủ nhật, ngày 15 tháng 3 năm 2026 trong bối cảnh công cuộc đổi mới ở nước ta, sau sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị, tổ chức lại địa giới hành chính và vận hành mô hình chính quyền địa phương 2 cấp bảo đảm tinh, gọn, mạnh, hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả để tiến vào kỷ nguyên phát triển mới của dân tộc.

Đây là sự kiện chính trị quan trọng của đất nước, diễn ra ngay sau Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIV của Đảng, là bước cụ thể hóa nghị quyết gắn liền với công tác cán bộ của Đảng, liên quan đến trách nhiệm của các cấp, các ngành; là nơi để cử tri phát huy quyền làm chủ của công dân, lựa chọn bầu ra những người tiêu biểu, xứng đáng, đại diện cho ý chí, nguyện vọng và quyền làm chủ của mình trong Quốc hội và Hội đồng nhân dân các cấp nhiệm kỳ mới.

Để chuẩn bị cho Cuộc bầu cử, cả hệ thống chính trị đang tích cực thực hiện các bước đúng quy trình, quy định theo Điều 22, Luật số 85/2015/QH13 về Bầu cử đại biểu Quốc hội và đại biểu Hội đồng nhân dân năm 2015, được sửa đổi bởi Luật số 83/2025/QH15 về Bầu cử đại biểu Quốc hội và đại biểu Hội đồng nhân dân 2025. Bước đầu đã thành lập, cơ cấu, thành phần của Ủy ban bầu cử các cấp; Dự kiến cơ cấu, thành phần những người được giới thiệu ứng cử đại biểu Quốc hội và đại biểu Hội đồng nhân dân các cấp; Tổ chức hiệp thương lần thứ nhất; Điều chỉnh cơ cấu, thành phần, số lượng người của cơ quan, tổ chức, đơn vị dựa trên kết quả hiệp thương lần thứ nhất; Công bố số đơn vị bầu cử, danh sách các đơn vị bầu cử và số lượng ĐBQH được bầu ở mỗi đơn vị bầu cử. Chuẩn bị việc thành lập Ban bầu cử chậm nhất trước 70 ngày trước ngày bầu cử (tức ngày 04/01/2026), thành lập Tổ bầu cử chậm nhất trước 70 ngày trước ngày bầu cử (tức ngày 31/01/2026), tiếp nhận hồ sơ ứng cử chậm nhất trước 42 ngày trước ngày bầu cử (tức ngày 01/02/2026) và tổ chức hiệp thương lần thứ hai chậm nhất trước 40 ngày trước ngày bầu cử (tức ngày 03/02/2026)…

Trong thời gian tới, khi nhân sự Đại biểu Quốc hội và đại biểu Hội đồng nhân dân các cấp được ấn định, các hoạt động vận động bầu cử sẽ diễn một cách trực tiếp hoặc gián tiếp tiềm ẩn, phát sinh những phức tạp, vi phạm pháp luật như hoạt động vận động không lành mạnh, chạy phiếu bầu cử, vi phạm luật Bầu cử, nhất là ở cấp xã hiện nay do quy mô, cơ cấu, thành phần thay đổi rất nhiều so với trước đây; đồng thời do nhận thức pháp luật của một bộ phận cán bộ và Nhân dân còn hạn chế, một bộ phận cá nhân có động cơ không trong sáng, đặt lợi ích cá nhân lên trên lợi ích chung, một số do mâu thuẫn, ảnh hưởng của quan hệ dòng họ, làng xóm, một số do tác động của dư luận xã hội và thông tin không chính thống.

Hoạt động vận động không lành mạnh, chạy phiếu bầu cử thường diễn ra tinh vi, khó phát hiện, với nhiều hình thức khác nhau như: lợi dụng chức vụ, uy tín, quan hệ cá nhân để gây sức ép, tác động đến cử tri; tặng quà, chi tiền, hứa hẹn lợi ích vật chất hoặc lợi ích chính trị để đổi lấy sự ủng hộ; tổ chức vận động trái phép ngoài chương trình, nội dung, thời gian theo quy định; tung tin sai sự thật, bôi nhọ, hạ uy tín người khác nhằm nâng cao vị thế bản thân. Những hành vi này không chỉ vi phạm pháp luật mà còn làm méo mó ý nghĩa dân chủ của bầu cử.

Việc phát hiện các hành vi vận động không lành mạnh, chạy phiếu cần dựa trên sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan, ban, ngành, đoàn thể và quần chúng Nhân dân. Phát huy vai trò giám sát của Mặt trận Tổ quốc, các tổ chức chính trị – xã hội và cử tri trong việc theo dõi, phản ánh kịp thời những biểu hiện bất thường. Lực lượng Công an các cấp sẽ tăng cường biện pháp nghiệp vụ, quản lý địa bàn, đối tượng; chú trọng thu thập, xác minh thông tin từ nhiều nguồn để sớm phát hiện dấu hiệu vi phạm, không để bị động, bất ngờ.

Khi phát hiện hành vi vận động không lành mạnh, chạy phiếu bầu cử, phải kiên quyết xử lý theo đúng quy định của pháp luật, bảo đảm khách quan, công khai, minh bạch, không có vùng cấm, không có ngoại lệ. Việc xử lý nghiêm minh không chỉ nhằm răn đe, phòng ngừa chung mà còn củng cố niềm tin của Nhân dân vào tính công bằng, dân chủ của cuộc bầu cử. Đồng thời, cần làm tốt công tác thông tin, tuyên truyền kết quả xử lý để định hướng dư luận, tránh xuyên tạc, kích động.

Phòng ngừa, phát hiện và đấu tranh với hoạt động vận động không lành mạnh, chạy phiếu bầu cử là nhiệm vụ quan trọng, thường xuyên của cả hệ thống chính trị, sự quan tâm, tố giác của toàn dân. Thực hiện tốt nhiệm vụ này sẽ góp phần bảo đảm cuộc bầu cử diễn ra an toàn, dân chủ, đúng pháp luật, lựa chọn được những đại biểu thực sự tiêu biểu, xứng đáng đại diện cho ý chí, nguyện vọng của Nhân dân, đáp ứng yêu cầu xây dựng và phát triển đất nước trong giai đoạn mới./.

Nguyễn Thị Minh Tâm - CAX Như Quỳnh