Những năm gần đây, nhiều vụ thảm sát kinh hoàng do các đối tượng mang trên mình bệnh lý tâm thần gây ra. Nhiều người sống gần với người có bệnh lý tâm thần tưởng chừng như vô hại, chủ quan và không có sự đề phòng, đến khi xảy ra các vụ án đau lòng thì khiến dư luận bàng hoàng, người trong cuộc đau xót.
Những vụ án mạng "bất ngờ"
Đã gần một tháng trôi qua nhưng người dân ở thôn 2, xã Thuần Hưng, huyện Khoái Châu, tỉnh Hưng Yên vẫn chưa hết bàng hoàng và kinh hãi về vụ án giết người với tính chất man rợ khiến rúng động dư luận. Nạn nhân là ông Nguyễn Tường Hậu (87 tuổi) còn hung thủ không ai xa lạ là Đào Đức Mạnh (sinh năm 1988 là hàng xóm của nạn nhân). Tại thời điểm xảy ra vụ án cả xóm đi ăn cỗ, riêng ông Hậu đi ăn cỗ về thì được Mạnh rủ sang nhà chơi, sau đó, đối tượng này đã bất ngờ dùng dao chém ông Hậu tử vong. Gây án xong, Mạnh đã dùng dao phân xác ông Hậu làm nhiều phần và thả vào trong bể nước của gia đình mình. Được biết giữa Mạnh và gia đình ông Hậu không có mâu thuẫn. Quá trình lấy lời khai, Mạnh cho biết, lúc ông Hậu sang chơi, thấy nóng trong người nên đã dùng dao để sát hại ông Hậu. Hiện, Đào Đức Mạnh đã bị Cơ quan Cảnh sát điều tra, Công an tỉnh Hưng Yên ra quyết định khởi tố vụ án, khởi tố bị can về tội giết người, đồng thời tiếp tục củng cố tài liệu liên quan để ra quyết định trưng cầu giám định Viện pháp y tâm thần Trung ương để có hướng xử lý theo quy định của pháp luật.
Khu vực hiện trường vụ án
Đối tượng Đào Đức Mạnh
Nghiêm trọng hơn vào những ngày giáp Tết năm 2017, tại thôn Lưu Xá, xã Hồ Tùng Mậu, huyện Ân Thi, tỉnh Hưng Yên người thân của nạn nhân và những người dân địa phương đã cùng một lúc phải đưa tiễn hai người phụ nữ xấu số. Những người sống trong thôn cho biết chưa khi nào họ phải chứng kiến cảnh tượng 3 người trong một gia đình bị thương vong dưới lưỡi dao của kẻ mang trên mình bệnh án tâm thần. Nạn nhân tử vong là chị Lê Thị Nhung, sinh năm 1974 và bà Vũ Thị Hòa, sinh năm 1946 cùng trú tại thôn Lưu Xá, người bị thương là ông Lê Xân Lược, sinh năm 1941. Trong đó, chị Nhung là con gái của ông Lược và bà Hòa. Vào thời điểm trên, tại nhà riêng của mình, đối tượng Bùi Kim Hiền, sinh năm 1974 là chồng của nạn nhân Nhung đã ra tay sát hại vợ mình bằng con tiện cầu thang gỗ dài khoảng 50cm. Sau khi giết hại chị Nhung, Hiền tiếp tục cầm dao đến nhà đến nhà bố mẹ vợ là ông Lược và bà Hòa, cách nhà Hiền khoảng 300m. Lúc này thấy ông Lược ra ngoài đi vệ sinh, Hiền nhảy qua tường rào vào nhà và dùng con dao dài khoảng 30cm chém nhiều nhát vào ông Lược, ông Lược kêu cứu thì bà Hòa từ trong nhà chạy ra để ứng cứu nhưng cũng bị Hiền dùng dao chém liên tiếp vào đầu và mặt khiến bà Hòa tử vong tại chỗ, còn ông Lược được người dân địa phương đưa đi cấp cứu trong tình trạng bị thương nặng. Sau khi gây án, đối tượng Hiền quay về giết 8 con gà rồi bỏ lên xe máy, chở thêm 2 bao gạo sang nhà hàng xóm. Theo tài liệu của cơ quan điều tra, đối tượng Bùi Kim Hiền đã có bệnh án tâm thần từ năm 2005, do Bệnh viện tâm thần kinh Hải Dương xác nhận hiện vẫn đang điều trị tại nhà. Người dân địa phương cho biết, trong cuộc sống vợ chồng không xảy ra nhiều mâu thẫu xung đột lớn, nhưng chỉ trong giây lát đối tượng Hiền đã đoạt mạng của những người thân trong gia đình.
Đối tượng Bùi Kim Hiền
Người tâm thần có phải chịu trách nhiệm hình sự ?
Theo quy định tại Điều 21, Bộ luật Hình sự 2015: “Người thực hiện hành vi nguy hiểm cho xã hội trong khi đang mắc bệnh tâm thần, một bệnh khác làm mất khả năng nhận thức hoặc khả năng điều khiển hành vi của mình, thì không phải chịu trách nhiệm hình sự"; Trong trường hợp cơ quan giám định xác định người đó mắc bệnh tâm thần hoặc một bệnh khác làm mất khả năng nhận thức hoặc khả năng điều khiển hành vi của mình tại thời điểm gây án thì người đó không phải chịu trách nhiệm hình sự về hành vi đã thực hiện.
Tuy nhiên theo Thiếu tá Trịnh Văn Phong - Đội trưởng đội Hướng dẫn, điều tra án xâm phạm nhân thân, phòng Cảnh sát hình sự Công an tỉnh Hưng Yên cho biết, không phải bất cứ vụ án nào do người có bệnh án tâm thần gây ra cũng được miễn trách nhiệm hình sự. Theo Điều 51, Bộ luật hình sự quy định về các tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự: “Người phạm tội là người có bệnh bị hạn chế khả năng nhận thức hoặc khả năng điều khiển hành vi của mình". Điều này có nghĩa là nếu như cơ quan giám định xác định đối tượng chỉ mắc bệnh làm hạn chế khả năng nhận thức hoặc khả năng điều khiển hành vi thì đối tượng vẫn bị xử lý hình sự nhưng sẽ được hưởng tình tiết giảm nhẹ. Tuy nhiên họ sẽ được chữa bệnh hoặc ít nhất là giảm thiểu các hành vi mất kiểm soát trước khi phải chịu trách nhiệm hình sự.
Cần quản lý chặt chẽ các đối tượng tâm thần
Hiện nay, nhiều người có vấn đề liên quan đến sức khỏe tâm thần nhưng không phải người bệnh nào cũng được quan tâm chăm sóc và điều trị dứt điểm dẫn đến bệnh trở nên nặng, người bệnh không kiểm soát được hành vi dẫn tới những hệ lụy đau lòng. Hoặc, có nhiều trường hợp, người bệnh đã được chữa trị nhưng do nhiều lý do gia đình bỏ điều trị giữa chừng, đưa về nhà tự chăm sóc, quản lý, điều trị… tiềm ẩn các hệ lụy khó lường. Theo thống kê của Bệnh viện Tâm thần kinh tỉnh, tính đến tháng 6.2019, toàn tỉnh có 5.641 người bị bệnh tâm thần (tâm thần kinh phân liệt, động kinh) được quản lý tại cộng đồng. Trong số đó, có 3.852 bệnh nhân (chiếm 68,3%) sử dụng thuốc được cấp hàng tháng tại địa phương.
Để quản lý, chăm sóc người tâm thần ở cộng đồng, các gia đình cần nâng cao nhận thức, chủ động đưa người thân đi khám, điều trị tại các cơ sở y tế khi phát hiện người thân có những biểu hiện tâm lý bất thường. Khi quản lý bệnh nhân tâm thần tại gia đình, mỗi thành viên trong gia đình cần quan tâm, động viên nhau có nghị lực mạnh mẽ để nâng đỡ người bệnh. Cùng với đó phải kết hợp chặt chẽ với cơ sở y tế trong việc quản lý bệnh nhân dùng thuốc đều theo đúng đơn thuốc được bác sỹ kê. Đồng thời, phải đưa bệnh nhân đi tái khám đúng hẹn để giúp bác sỹ phát hiện các triệu chứng bất thường, điều chỉnh liều thuốc cho phù hợp.
Hải Yến