Khiếu nại, tố cáo là một trong những quyền cơ bản của công dân được Hiến pháp và nhiều văn bản pháp luật của Nhà nước ta ghi nhận qua các thời kỳ. Khiếu nại, tố cáo là một trong những hình thức dân chủ trực tiếp để công dân tham gia việc quản lý nhà nước, quản lý xã hội nhằm bảo vệ lợi ích quốc gia, quyền, lợi ích hợp pháp của cơ quan, tổ chức hoặc cá nhân. Đây là kênh quan trọng giúp Nhà nước nắm bắt tâm tư, nguyện vọng của nhân dân, phát hiện và xử lý các hành vi vi phạm, góp phần xây dựng bộ máy chính quyền trong sạch, vững mạnh. Tuy nhiên, cùng với việc thực hiện quyền này, mỗi công dân cần hiểu rõ trách nhiệm và những hành vi bị nghiêm cấm để việc khiếu nại, tố cáo được thực hiện đảm bảo đúng quy định của pháp luật.
1. Những hành vi bị nghiêm cấm đối với người khiếu nại: Theo quy định của Luật Khiếu nại năm 2011, người khiếu nại không được thực hiện các hành vi sau:
- Lợi dụng việc khiếu nại để tuyên truyền chống Nhà nước, xâm phạm lợi ích của Nhà nước; xuyên tạc, vu khống, đe dọa, xúc phạm uy tín, danh dự của cơ quan, tổ chức, người có trách nhiệm giải quyết khiếu nại, người thi hành nhiệm vụ, công vụ khác.
- Khiếu nại sai sự thật, cố tình xuyên tạc, vu khống, xúc phạm danh dự, uy tín, nhân phẩm của cá nhân, cơ quan, tổ chức.
- Lợi dụng việc khiếu nại để kích động, lôi kéo, tụ tập đông người, gây rối trật tự công cộng, cản trở hoạt động bình thường của cơ quan, tổ chức, cá nhân.
- Vi phạm quy chế tiếp công dân; Đưa hối lộ, môi giới hối lộ, hoặc lợi dụng khiếu nại để trục lợi cá nhân.
- Tiếp tục khiếu nại nhiều lần sau khi quyết định giải quyết khiếu nại cuối cùng đã có hiệu lực pháp luật.
Những hành vi này không chỉ vi phạm pháp luật mà còn gây xáo trộn, ảnh hưởng đến hoạt động của cơ quan, tổ chức nhà nước, cũng như làm ảnh hưởng đến tình hình an ninh, trật tự, an toàn xã hội ở địa phương.
2. Những hành vi bị nghiêm cấm đối với người tố cáo: Theo Luật Tố cáo năm 2018, người tố cáo phải trung thực, có căn cứ rõ ràng, đồng thời không được thực hiện các hành vi sau đây:
- Tố cáo sai sự thật, bịa đặt, vu khống nhằm xúc phạm danh dự, nhân phẩm hoặc gây thiệt hại cho người khác.
- Lợi dụng việc tố cáo để gây rối, chia rẽ nội bộ cơ quan, tổ chức; gây mất đoàn kết, mất ổn định trong tập thể.
- Tiết lộ thông tin bí mật nhà nước, bí mật công tác, thông tin về người được bảo vệ.
- Lợi dụng tố cáo để mưu cầu lợi ích cá nhân hoặc phục vụ động cơ xấu.
Những hành vi này không chỉ ảnh hưởng đến uy tín, danh dự của cá nhân, tổ chức bị tố cáo mà còn làm sai lệch mục đích của quyền tố cáo, đó là bảo vệ lợi ích chung và đấu tranh chống tiêu cực.
Vì vậy, mỗi công dân cần nắm vững quy định của pháp luật, thực hiện khiếu nại, tố cáo đúng thẩm quyền, đúng trình tự, có căn cứ rõ ràng và mang tính xây dựng. Đồng thời, cần tôn trọng kết quả giải quyết cuối cùng của cơ quan có thẩm quyền; không nghe theo, không tham gia, không chia sẻ các thông tin xuyên tạc, kích động trên mạng xã hội liên quan đến khiếu nại, tố cáo.
Thực hiện đúng quyền khiếu nại, tố cáo không chỉ là bảo vệ quyền lợi hợp pháp của bản thân, mà còn là hành động thể hiện trách nhiệm công dân, góp phần xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa của nhân dân, do nhân dân và vì nhân dân.
Hoàng Việt Anh.