Luật cư trú năm 2020 có hiệu lực từ ngày 01/7/2021 với nhiều quy định mới cởi mở hơn về đăng ký thường trú, tạm trú cũng như thay đổi các phương quản lý cư trú đã tạo thuận lợi rất lớn cho người dân trong việc đảm bảo tốt hơn nữa quyền tự do cư trú của công dân.
Trong hơn một năm qua, lực lượng Công an tỉnh Hưng Yên đã và đang nỗ lực triển khai đồng bộ nhiều giải pháp để đưa Luật Cư trú đi vào cuộc sống, qua đó góp phần tăng cường hiệu lực, hiệu quả quản lý Nhà nước về an ninh trật tự trong tình hình mới.
Lực lượng Công an xã giải quyết thủ tục đăng ký thường trú, tạm trú cho người dân và cập nhật thông tin lên hệ thống cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư
Điểm đáng chú ý nhất trong Luật cư trú năm 2020 là việc thay đổi phương thức quản lý dân cư, quản lý cư trú chuyển từ thủ công, truyền thống qua sổ hộ khẩu, sổ tạm trú giấy sang quản lý bằng số hóa, thông qua Cơ sở dữ liệu về cư trú, Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư và số định danh cá nhân. Luật Cư trú cũng điều chỉnh thẩm quyền đăng ký thường trú cho Công an xã, phường, thị trấn. Chỉ riêng ở các thành phố trực thuộc Trung ương ở nơi không có đơn vị hành chính cấp xã thì thẩm quyền thuộc về công an huyện, quận, thị xã, thành phố. Thời gian giải quyết thủ tục đăng ký thường trú giảm từ 15 ngày xuống còn 7 ngày. Để tạo thuận lợi cho nhân dân đăng ký cư trú, bên cạnh hình thức nộp hồ sơ đăng ký trực tiếp tại cơ quan Công an, người dân có thể nộp hồ sơ thông qua cổng dịch vụ công quốc gia, cổng dịch vụ công của Bộ Công an và Cổng dịch vụ công quản lý cư trú.
Luật Cư trú 2020 còn nêu rõ, công dân bị xóa đăng ký thường trú nếu vắng mặt liên tục tại nơi thường trú từ 12 tháng trở lên mà không đăng ký tạm trú tại chỗ ở khác hoặc không khai báo tạm vắng (trừ trường hợp xuất cảnh ra nước ngoài nhưng không phải để định cư hoặc trường hợp đang chấp hành án phạt tù, chấp hành biện pháp đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc, đưa vào trường giáo dưỡng)… Điều này nhằm ghi nhận chính xác tình trạng cư trú của công dân, bảo đảm hiệu lực, hiệu quả của quản lý Nhà nước, tránh tình trạng cư trú “ảo”. Ngoài ra, theo Luật Cư trú năm 2020, sổ hộ khẩu, sổ tạm trú đã được cấp vẫn được sử dụng và có giá trị như giấy tờ, tài liệu xác nhận về cư trú cho đến hết ngày 31/12/2022. Trường hợp thông tin trong sổ hộ khẩu, sổ tạm trú khác với thông tin trong Cơ sở dữ liệu về cư trú thì sử dụng thông tin trong Cơ sở dữ liệu về cư trú...
Thực hiện chỉ đạo của Chính phủ, Bộ Công an về triển khai Luật Cư trú năm 2020, Công an tỉnh Hưng Yên đã chủ động tham mưu với UBND tỉnh ban hành các văn bản chỉ đạo các ngành, các cấp triển khai Luật Cư trú trên địa bàn tỉnh. Tăng cường tổ chức tuyên truyền, phổ biến Luật Cư trú đến cán bộ, công chức, viên chức và người dân về những điểm mới, trình tự thủ tục đăng ký cư trú, quyền và trách nhiệm của cá nhân, tổ chức trong triển khai thi hành Luật Cư trú để các cơ quan, tổ chức và nhân dân hiểu và chấp hành. Đồng thời xây dựng kế hoạch chi tiết để chỉ đạo, tổ chức thi hành Luật trong toàn lực lượng, chủ động rà soát, bố trí đầy đủ nguồn nhân lực thực hiện công tác đăng ký, quản lý cư trú tại Công an cấp xã; tổ chức tập huấn về quy trình tiếp nhận, xử lý hồ sơ đăng ký cư trú trên hệ thống phần mềm; chỉ đạo rà soát các văn bản quy phạm pháp luật có liên quan để đề xuất với cơ quan có thẩm quyền sửa đổi, bổ sung, thay thế, bãi bỏ hoặc ban hành mới cho phù hợp với quy định của Luật Cư trú 2020...
Lực lượng Công an xã thường xuyên tổ chức kiểm tra lưu trú đối với nhà trọ và các cơ sở lưu trú, nắm chắc tình hình an ninh trật tự trên địa bàn
Nhằm thay đổi tư duy trong tổ chức thực hiện công tác đăng ký, quản lý tạm trú, lực lượng Công an cấp xã kế thừa, phát huy các biện pháp đăng ký, quản lý tạm trú truyền thống kết hợp với việc ứng dụng công nghệ thông tin trên nền tảng Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư. Qua đó, không chỉ tạo thuận lợi cho công dân đến thực hiện các thủ tục hành chính mà còn nâng cao hiệu quả các mặt công tác, nhất là công tác trao đổi, cung cấp thông tin, xác minh về cư trú phục vụ công tác quản lý, góp phần hoàn thiện hệ thống cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, đặc biệt, góp phần không nhỏ trong việc truy vết, quản lý di biến động của công dân trong công tác phòng, chống dịch COVID-19. Trong quá trình thực hiện, Công an xã đảm bảo 100% thông tin về hộ khẩu, nhân khẩu trong cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư được chính xác, cập nhật thường xuyên, đáp ứng yêu cầu “đúng, đủ, sạch, sống” và phục vụ hiệu quả việc kết nối, chia sẻ, khai thác, phân tích thông tin, dữ liệu trong cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư.
Ngoài ra, công tác kiểm tra, phúc tra việc thực hiện công tác thu thập, cập nhật thông tin công dân trong CSDL quốc gia về dân cư của Công an cấp phường, xã kết hợp kiểm tra hồ sơ thực tế và trên hệ thống việc thực hiện công tác quản lý tạm trú, quản lý đối tượng được Phòng Cảnh sát Quản lý hành chính về trật tự xã hội, Công an tỉnh thực hiện thường xuyên, định kỳ hằng tháng. Từ đó, phát hiện ra những khó khăn, vướng mắc của từng địa phương và kịp thời có những chấn chỉnh, khắc phục, xử lý các hành vi vi phạm quy định pháp luật về tạm trú, các quy trình nghiệp vụ có liên quan, góp phần nâng cao hiệu quả công tác quản lý cư trú trong tình hình mới.
Minh Phương