Tình hình tội phạm và vi phạm pháp luật trong lứa tuổi thanh thiếu niên trên địa bàn tỉnh còn tiềm ẩn nhiều yếu tố phức tạp, xảy ra nhiều vụ phạm tội có tính chất manh động, để lại hậu quả nghiêm trọng.
Điển hình như: Khoảng 20h ngày 02/8/2025, nhóm 08 đối tượng (có độ tuổi từ 16 đến dưới 18 tuổi) ở xã Bắc Tiên Hưng và xã Đông Tiên Hưng tỉnh Hưng Yên mang theo 02 kiếm và 01 dao đi trên 04 xe mô tô rủ nhau lên khu vực thành phố Thái Bình cũ để đua xe, đánh nhau với các nhóm đối tượng khác nếu gặp trên đường. Khi đi đến đường Võ Nguyên Giáp, phường Trà Lý thì gặp 03 nam thanh niên đi xe mô tô cùng chiều có đèn hậu phía sau nhấp nháy, cả nhóm hò hét đuổi theo để chém 03 thanh niên này. Do tránh bị chém và không làm chủ được tốc độ nên xe mô tô của 03 nam thanh niên đã đâm vào gốc cây trên vỉa hè làm 01 người tử vong tại chỗ, 02 người bị thương phải đi điều trị tại bệnh viện. Cơ quan điều tra đã khởi tố vụ án, khởi tố 08 bị can về các hành vi Giết người, gây rối trật tự công cộng, che giấu tội phạm.
Các đối tượng trong vụ án Giết người, gây rối trật tự công cộng xảy ra ngày 02/8/2025 tại phường Trà Lý
Từ đầu năm 2025 đến nay, trên địa bàn tỉnh Hưng Yên xảy ra ra 50 vụ, 332 đối tượng (323 nam, 09 nữ) là người dưới 18 tuổi vi phạm pháp luật; giảm 08 vụ, tăng 111 đối tượng so với cùng kỳ năm 2024; đã xử lý hình sự: 32 vụ, 251 đối tượng; xử lý hành chính: 15 vụ, 78 đối tượng. Chỉ tính riêng trong ba tháng mùa hè xảy ra 24 vụ/153 đối tượng, tập trung ở các hành vi gây rối trật tự công cộng, cố ý gây thương tích; nổi lên tình trạng một số nhóm thanh, thiếu niên tụ tập sử dụng hung khí (phóng lợn, dao, kiếm, tuýp sắt, vỏ chai bia…) để giải quyết mâu thuẫn, gây thương, gây rối trật tự công cộng, hoặc tụ tập đi xe máy lạng lách, đánh võng trên đường, đuổi đánh nhau, đánh người vô cớ.
Nguyên nhân dẫn đến thực trạng trên là do: Thiếu sự quan tâm, giáo dục của gia đình, buông lỏng quản lý, không chú ý đến sự phát triển tâm sinh lý của con cái, nuông chiều... Bên cạnh đó, một số trẻ em sống trong hoàn cảnh mồ côi cha hoặc mẹ, cha mẹ ly hôn, cha mẹ thường xuyên xảy ra mâu thuẫn… dẫn đến sự thiếu hụt về mặt tình cảm, phát triển lệch lạc dễ bị lợi dụng, lôi kéo, dụ dỗ thực hiện hành vi vi phạm pháp luật. Thiếu sự phối hợp nhà trường và gia đình trong việc quản lý, giáo dục học sinh dẫn đến việc cả gia đình và nhà trường thiếu thông tin, thiếu biện pháp ngăn chặn các hành vi vi phạm của các em. Chương trình giáo dục có nhiều thay đổi và chuyển biến tích cực, tuy nhiên còn nặng về truyền thụ kiến thức mà chưa chú trọng vấn đề đạo đức, kỹ năng sống, ứng xử và giáo dục pháp luật. Mặt trái của cơ chế thị trường tác động xấu đến đời sống xã hội, đạo đức xuống cấp, môi trường không lành mạnh, ảnh hưởng đến sự phát triển về nhân cách, đạo đức. Công nghệ thông tin phát triển mạnh, trong khi đó cơ chế kiểm soát còn nhiểu bất cập, chưa sàng lọc, các trò chơi điện tử bạo lực, phim ảnh không lành mạnh ảnh hưởng xấu đến tâm, sinh lý thanh thiếu niên.
Do đặc điểm tâm sinh lý của lứa tuổi này chưa có sự phát triển hoàn thiện về thể chất và tinh thần, là lứa tuổi đang có sự thay đổi mạnh mẽ về tâm sinh lý, muốn khẳng định mình, lối sống thích đua đòi, thích hưởng thụ; đa phần là thiếu nhận thức về pháp luật, thiếu kỹ năng kiểm soát cảm xúc dẫn đến các hành vi có tính chất bột phát, chưa làm chủ được bản thân nên dễ bị lôi kéo, kích động tham gia vào những việc làm sai trái, vi phạm pháp luật.
Nhiều hệ lụy đáng tiếc: Trước hết, phải nói các thanh, thiếu niên có độ tuổi còn rất trẻ, tuy nhiên khi thực hiện hành vi vi phạm pháp luật đều bị xử lý theo quy định của pháp luật. Tùy vào mức độ nghiêm trọng của hành vi gây ra mà phải chịu hình phạt như: Đi trường giáo dưỡng, cải tạo không giam giữ, tù có thời hạn, có thể lên đến 10, 15 năm, trong khi tương lai, dự định của các em còn ở phía trước, nó còn để lại một vết đen trong cuộc đời. Sau khi chấp hành xong hình phạt, việc hòa nhập được với cộng động là cả một quá trình khó khăn với các em.
Việc vi phạm pháp luật không những ảnh hưởng tới chính bàn thân các em mà còn ảnh hưởng đến gia đình và xã hội. Về phía gia đình các em phải chịu những bàn tán của xã hội; về phía bị hại và gia đình bị hại phải chịu những nỗi đau thể xác và tinh thần. Nó ảnh hưởng trực tiếp đến ANTT của địa phương. Thế hệ trẻ luôn là một nhân tố quan trọng để xã hội phát triển, nếu các em thường xuyên VPPL thì nhân tố đó sẽ bị thui chột ảnh hưởng lớn đến sự phát triển của xã hội.
Để chủ động phòng ngừa với tội phạm và vi phạm pháp luật trong lứa tuổi thanh thiếu niên cần sự vào cuộc của nhiều phía:
Thứ nhất, gia đình cần quan tâm hơn nữa đến con em mình, cần giáo dục đạo đức, lối sống; kiểm soát được các mối quan hệ xã hội của chính con em mình để kịp thời phát hiện, chấn chỉnh những lệch lạc, sai trái. Phối hợp với nhà trường có biện pháp quản lý đối với con em mình. Nhà trường cần tăng cường công tác tuyên tuyền, giáo dục pháp luật cho học sinh, chú trọng việc giáo dục đạo đức, kỹ năng sống, nâng cao vai trò trách nhiệm của các thầy, cô giáo trong việc chăm sóc, giao dục học sinh.
Thứ hai, cần tăng cường các biện pháp quản lý xã hội, đặc biệt là quản lý trên không gian mạng. Việc các em tiếp cận với những thông tin, đặc biệt là những thông tin trên không gian mạng cần phải có sự quản lý chặt chẽ của gia đình và của nhà trường. Đề xuất ban hành và thực hiện các quy phạm pháp luật để quản lý chặt chẽ nhà mạng, quản lý các hoạt động kinh doanh, giáo dục có liên quan đến đạo đức, nhận thức và phát triển hình thành nhân cách của trẻ em. Các hoạt động kinh doanh có tính bạo lực, kích động bạo lực, lôi kéo làm ảnh hưởng xấu đến sự phát triển hình thành nhân cách của trẻ em thì phải nghiêm cấm và xử lý kịp thời.
Thứ ba, tăng cường tổ chức tuyên truyền, giáo dục, nâng cao nhận thức về các quy định của pháp luật cho đối tượng thanh, thiếu niên. Nội dung tuyên truyền phù hợp với từng đối tượng, lứa tuổi, giúp các tầng lớp nhân dân hiểu được tâm lý thanh, thiếu niên để chủ động phòng ngừa, phát hiện, ngăn chặn tội phạm do người ở tuổi vị thành niên gây ra.
Ngoài ra, khi cơ quan bảo vệ pháp luật phát hiện, điều tra, khám phá các hành vi phạm tội của thanh, thiếu niên phải đưa ra xử lý kịp thời, nghiêm minh, qua đó kịp thời tuyên truyền pháp luật, răn đe với các đối tượng có ý định phạm tội, khiến họ ý thức được sự trừng trị của pháp luật, loại trừ các tư tưởng manh nha vi phạm pháp luật, hiểu biết được nội dung của tội phạm, kiềm chế các nhu cầu lệch chuẩn.
Đào Thị Hà - Phòng Cảnh sát hình sự