Ngay sau khi dự thảo được công bố, trên không gian mạng xuất hiện một số bài đăng với nội dung xuyên tạc: “chấm điểm công dân trong từng hoạt động thường nhật” và “chỉ chấm điểm dân mà không chấm điểm cán bộ, lãnh đạo”. Đây là những luận điệu sai trái, phiến diện, cố tình đánh tráo khái niệm nhằm gây hoài nghi, chia rẽ mối quan hệ giữa Đảng, Nhà nước với Nhân dân. Cần nhìn nhận vấn đề một cách toàn diện, khách quan để thấy rõ bản chất và mục tiêu đúng đắn của Nghị quyết trên.

           1. Không có chuyện “chấm điểm công dân” trong các hoạt động đời sống thường nhật.

          Trước hết, cần khẳng định rõ: không tồn tại việc chấm điểm, xếp hạng công dân trong các hoạt động sinh hoạt, đời sống thường ngày như nhiều thông tin xuyên tạc đã nêu. Những nội dung trong dự thảo thực chất là việc ghi nhận mức độ tích cực, mức độ tham gia của công dân trên môi trường số, gắn với tiến trình xây dựng chính phủ số, kinh tế số và xã hội số.

          Việc ghi nhận này không nhằm đánh giá “tốt - xấu” về mặt đạo đức hay nhân thân công dân, càng không phải là công cụ giám sát, kiểm soát hay hạn chế quyền con người. Bản chất của cơ chế này là khuyến khích hành vi tích cực, tạo động lực để người dân chủ động tham gia các hoạt động số như: sử dụng dịch vụ công trực tuyến, giao dịch số, tương tác chính thống với cơ quan nhà nước.

         2. Ghi nhận mức độ tích cực để khuyến khích, không phải để phân biệt đối xử.

          Một số đối tượng cố tình đánh đồng việc ghi nhận mức độ tham gia của công dân trên môi trường số với “xếp hạng công dân”, từ đó thổi phồng nguy cơ phân biệt đối xử. Tuy nhiên, cần nhấn mạnh rằng: việc ghi nhận mức độ tích cực của công dân chỉ được áp dụng với mục đích khuyến khích, hoàn toàn không sử dụng để phân biệt đối xử giữa các công dân.

          Công dân tham gia nhiều hơn, tích cực hơn trong môi trường số có thể được hưởng thêm các tiện ích, thuận lợi hoặc ưu đãi mang tính khuyến khích. Ngược lại, người chưa hoặc không tham gia không bị tước bỏ bất kỳ quyền và lợi ích hợp pháp nào đã được Hiến pháp và pháp luật quy định. Đây là cách tiếp cận phổ biến của quản trị hiện đại: khuyến khích cái tốt, cái tích cực, thay vì áp đặt hay cưỡng chế.

           3. Không gắn với xử phạt hay hạn chế quyền công dân.

          Một luận điệu xuyên tạc khác cho rằng việc ghi nhận mức độ tham gia trên môi trường số sẽ bị sử dụng làm căn cứ xử phạt, gây bất lợi cho công dân. Điều này hoàn toàn không có cơ sở.

          Trên thực tế, việc ghi nhận mức độ tích cực không dùng để xử phạt vi phạm hành chính, không làm căn cứ áp dụng các biện pháp cưỡng chế và không kéo theo bất kỳ hình thức hạn chế nào đối với quyền, lợi ích hợp pháp của công dân. Việc xử lý vi phạm, nếu có, vẫn phải căn cứ vào hành vi vi phạm pháp luật cụ thể, theo đúng trình tự, thủ tục và thẩm quyền do pháp luật quy định.

          Do đó, việc cố tình gắn cơ chế khuyến khích tham gia môi trường số với “công cụ trừng phạt” là sự suy diễn chủ quan, nhằm tạo tâm lý hoang mang, lo ngại trong xã hội.

           4. “Cán bộ, lãnh đạo” cũng được đánh giá, xếp loại chất lượng theo quy định của pháp luật.

          Chính phủ vừa ban hành Nghị định số 335/2025/NĐ-CP, quy định chi tiết về đánh giá, xếp loại chất lượng đối với cơ quan hành chính nhà nước và công chức, có hiệu lực từ ngày 01/01/2026. Nghị định này quy định các tiêu chí, phương pháp và thủ tục đánh giá chất lượng hoạt động của cơ quan hành chính, đồng thời xếp loại chất lượng cán bộ, công chức theo chuẩn mực rõ ràng, minh bạch.

          Việc ban hành Nghị định 335/2025/NĐ-CP thể hiện cam kết của Đảng và Nhà nước trong việc nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức, tăng cường tính minh bạch, trách nhiệm và hiệu quả hoạt động của bộ máy nhà nước. Đây là một cơ chế đánh giá chính thức, có ảnh hưởng trực tiếp đến chế độ, chính sách của cán bộ, công chức, không thể so sánh đơn giản với cơ chế ghi nhận mức độ tham gia môi trường số của công dân.

         5. Nhận diện rõ mục tiêu của các luận điệu sai trái

          Thực tiễn xây dựng chính quyền số, kinh tế số, xã hội số gắn với quyền và nghĩa vụ của mọi công dân, trong đó nhấn mạnh tự nguyện tham gia, không gây hạn chế đến quyền con người và quyền công dân. Mọi chính sách được xây dựng phải tuân thủ Hiến pháp và pháp luật, bảo đảm lợi ích chung của xã hội.

          Việc ghi nhận mức độ tham gia của công dân trong môi trường số là bước đi mang tính khuyến khích và hỗ trợ người dân tiếp cận tốt hơn dịch vụ công, không phải là công cụ giám sát hay phân loại con người. Những chia sẻ sai lệch, biến tướng nội dung này thành công cụ điều chỉnh hành vi tiêu cực ngoài quy định pháp luật là cách diễn giải sai bản chất, gây hiểu lầm trong xã hội.

Chấm điểm công dân số trên ứng dụng VNEID

             Kết luận

          Có thể khẳng định lại, không tồn tại việc “chấm điểm, xếp hạng công dân” theo nghĩa kiểm soát hay phân loại con người. Việc ghi nhận mức độ tích cực tham gia của công dân trên môi trường số là cơ chế khuyến khích, hoàn toàn tự nguyện, không phân biệt đối xử, không gắn với xử phạt và không làm hạn chế bất kỳ quyền, lợi ích hợp pháp nào của công dân.

          Nhận diện và phản bác kịp thời những luận điệu sai trái xung quanh vấn đề này là cần thiết, góp phần bảo vệ tính đúng đắn của chủ trương, chính sách, đồng thời củng cố niềm tin của Nhân dân vào quá trình xây dựng chính phủ số, xã hội số ở Việt Nam.

Phạm Ngọc Ánh - Công an xã Yên Mỹ