Đặc xá thể hiện chính sách nhân đạo, khoan hồng đặc biệt, đồng thời khẳng định chủ trương, chính sách nhất quán của Đảng và Nhà nước trong việc thúc đẩy và bảo vệ quyền con người, đặc biệt là đối với những phạm nhân có nhiều tiến bộ, có ý thức cải tạo tốt, mong muốn sớm được hoàn lương, tái hòa nhập cộng đồng, thể hiện truyền thống nhân ái tốt đẹp của dân tộc Việt Nam. Công tác đặc xá cũng góp phần củng cố niềm tin của nhân dân, cũng như cộng đồng quốc tế vào chính sách khoan hồng, nhân đạo của Đảng và Nhà nước ta, góp phần quan trọng trong đấu tranh, phản bác các quan điểm sai trái, bôi nhọ của các thế lực thù địch.
Năm 2025 là năm diễn ra nhiều sự kiện trọng đại của đất nước như: Đại hội Đảng các cấp tiến tới Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ 14 của Đảng; 50 năm Giải phóng Miền Nam, thống nhất đất nước; 80 năm Quốc Khánh nước Cộng hòa xã hội Chủ nghĩa Việt Nam. Xuất phát từ truyền thống nhân đạo của dân tộc và chính sách khoan hồng của Đảng, Nhà nước đối với người phạm tội và nhân dịp 50 năm Giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước, ngày 03/03/2025, Chủ tịch nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam đã ban hành Quyết định số 266/QĐ-CTN về đặc xá năm 2025 cho người bị kết án phạt tù có thời hạn, tù chung thân.
Một trong những điểm mới của Quyết định đặc xá năm 2025 là thay đổi về thời gian chấp hành án phạt tù. Theo đó, người đang chấp hành án phạt tù có thời hạn, người bị kết án tù chung thân đã được giảm xuống tù có thời hạn được đề nghị đặc xá phải đủ điều kiện sau:
1. Đã chấp hành án phạt tù ít nhất là 1/3 thời gian đối với trường hợp bị phạt tù có thời hạn (so với năm 2024 là 1/2); Đã chấp hành án phạt tù ít nhất 14 năm đối với trường hợp bị phạt tù chung thân đã được giảm xuống tù có thời hạn (so với năm 2024 là ít nhất 15 năm).
2. Người bị kết án phạt tù có thời hạn đã chấp hành ít nhất là 1/4 thời gian (so với năm 2024 là 1/3) và người bị kết án phạt tù chung thân đã được giảm xuống tù có thời hạn đã chấp hành ít nhất 12 năm (so với năm 2024 là 13 năm) hoặc trường hợp bị kết án về một trong các tội quy định tại điểm b khoản 1 Điều này đã chấp hành ít nhất 1/3 thời gian (so với năm 2024 là 2/5) đối với án phạt tù có thời hạn, 15 năm (so với năm 2024 là 16 năm) đối với án phạt tù chung thân…
3. Người dưới 18 tuổi đang chấp hành án phạt tù có đủ điều kiện quy định tại điểm a và điểm g khoản 1 Điều này hoặc người dưới 18 tuổi đang được tạm đình chỉ chấp hành án phạt tù có đủ điều kiện quy định tại điểm g khoản 1, điểm a và điểm d khoản 2 Điều này được đề nghị đặc xá khi đã chấp hành ít nhất 1/4 (so với năm 2024 là 1/3) thời gian hoặc đã chấp hành ít nhất 1/3 (so với năm 2024 là 2/5) thời gian đối với trường hợp bị kết án phạt tù về tội một trong các tội quy định tại điểm b khoản 1 Điều này.
Như vậy có thế thấy đặc xá năm 2025 đã có sự thay đổi, điều kiện được mở rộng hơn so với trước đây. Việc mở rộng chính sách đối với những người được đặc xá năm nay thể hiện chính sách khoan hồng của Đảng, Nhà nước và truyền thống nhân đạo của dân tộc đối với người phạm tội bị kết án phạt tù, đồng thời ghi nhận kết quả, sự đóng góp trong công tác cải tạo, giáo dục phạm nhân của lực lượng Công an nhân dân.
Chủ trương nhất quán của Đảng, Nhà nước ta là bảo vệ và thúc đẩy quyền con người theo nguyên tắc công bằng, bình đẳng cho tất cả mọi công dân, kể cả những người đang chấp hành hình phạt tù. Điều này được quy định rõ trong Hiến pháp, hệ thống các văn bản pháp lý như: Bộ Luật hình sự, Bộ Luật Tố tụng hình sự, Luật thi hành tạm giữ, tạm giam, Luật thi hành án hình sự… Đặc biệt, Luật Đặc xá sửa đổi, bổ sung năm 2018, công tác đặc xá được thực hiện trên cơ sở những quy định mới, bảo đảm thời hạn đã chấp hành án phạt tù, hoàn thành các nghĩa vụ bồi thường dân sự… Trên tinh thần đó, Công an tỉnh Hưng Yên đã tham mưu cho mưu Ủy ban nhân dân tỉnh chỉ đạo các sở, ban, ngành, Ủy ban nhân cấp huyện triển khai thực hiện tích cực, công khai, minh bạch Quyết định đặc xá năm 2024 của Chủ tịch nước trên địa bàn tỉnh.
Với vai trò là lực lượng nòng cốt, Công an tỉnh đã xây dựng kế hoạch triển khai, thực hiện công tác đặc xá năm 2025, tổ chức Hội nghị triển khai công tác đặc xá năm và thành lập Tiểu ban Chỉ đạo về đặc xá năm 2025 của Công an tỉnh có nhiệm vụ chỉ đạo, hướng dẫn Trại tạm giam triển khai công tác đặc xá theo Quyết định của Chủ tịch nước về đặc xá năm 2025; Hướng dẫn của Hội đồng tư vấn đặc xá, Kế hoạch của Bộ Công an và các văn bản chỉ đạo của Ban Chỉ đạo về đặc xá.
Trên tinh thần đó, Trại tạm giam đang rà soát các trường hợp đủ điều kiện đặc xá năm 2025, đảm bảo tiến hành nghiêm minh chặt chẽ, công khai, dân chủ, công bằng, đúng đối tượng, không phân biệt đối xử hoặc hạn chế với bất kỳ phạm nhân nào, nếu phạm nhân có đủ điều kiện theo quy định của pháp luật đều được đặc xá. Sau khi nghiên cứu hồ sơ, thái độ cải tạo trong thời gian chấp hành án của phạm nhân, Tiểu ban chỉ đạo về đặc xá Công an tỉnh đã biểu quyết, nhất trí đề nghị Ban chỉ đạo về đặc xá Bộ Công an xét, đề nghị đặc xá cho 33 phạm nhân đủ điều kiện được đề nghị đặc xá.
Công tác đặc xá là chính sách khoan hồng của Đảng, Nhà nước và thể hiện truyền thống nhân đạo của dân tộc Việt Nam đối với những người phạm tội, đặc biệt là năm 2025, công tác đặc xá có những sự thay đổi lớn, với tinh thần có lợi cho phạm nhân. Với chủ trương, chính sách đúng đắn, những năm qua công tác đặc xá của Công an tỉnh Hưng Yên đã đạt được nhiều kết quả tích cực, tạo điều kiện cho người đặc xá sớm trở về với gia đình, xã hội tái hòa nhập cộng đồng. Đồng thời khuyến khích những người bị kết án phạt tù đang chấp hành án sẽ có nghị lực phấn đấu tích cực trong cải tạo, lao động, chấp hành tốt các quy định, nội quy của Cơ sở giam giữ, lập công chuộc tội để có thể sớm trở về với gia đình và cộng đồng; góp phần củng cố niềm tin của nhân dân vào chính sách khoan hồng, nhân đạo của Đảng và Nhà nước, thể hiện bản chất tốt đẹp của chế độ xã hội chủ nghĩa. Bên cạnh đó, việc công khai, minh bạch, dân chủ trong thực hiện các trình tự thủ tục xét đặc xá, thông tin đầy đủ cho các cơ quan báo chí trong nước và quốc tế để thể hiện rõ chính sách ưu tiên bảo đảm và thúc đẩy chính sách nhân văn vì quyền con người của Đảng và Nhà nước ta.
Thiếu tá Đào Tiến Thành - Phòng Cảnh sát Thi hành án hình sự và Hỗ trợ tư pháp
Công an tỉnh