Trong bối cảnh toàn Đảng, toàn dân và toàn quân đang quyết liệt thực hiện nhiệm vụ xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa, tăng cường pháp chế, kỷ cương và bảo đảm quyền con người, công tác kỹ thuật hình sự ngày càng khẳng định vị trí then chốt trong hệ thống các hoạt động bảo vệ an ninh quốc gia và trật tự xã hội. Đây là lĩnh vực đặc thù, gắn liền với yêu cầu chính xác tuyệt đối về khoa học, chặt chẽ về pháp lý và sâu sắc về nhân văn. Trong đó, khám nghiệm tử thi và nhận diện nạn nhân chưa rõ danh tính được coi là một trong những nhiệm vụ đặc biệt quan trọng, bởi mỗi kết quả giám định không chỉ góp phần làm sáng tỏ sự thật khách quan, tạo cơ sở pháp lý cho hoạt động điều tra, xử lý vụ việc, mà còn mang giá trị nhân đạo to lớn: trao lại nhân thân và phẩm giá cho người đã khuất, đồng thời củng cố niềm tin của nhân dân vào sự tận tụy, công tâm của lực lượng Công an nhân dân trong tình hình mới.

Thực tiễn công tác trên địa bàn tỉnh Hưng Yên trong thời gian gần đây đã cho thấy rõ vai trò đặc biệt của lực lượng Kỹ thuật hình sự trong khám nghiệm tử thi, nhất là đối với các trường hợp nạn nhân chưa rõ danh tính. Mỗi vụ việc đều đặt ra những khó khăn riêng về chuyên môn, song bằng sự kiên trì, bản lĩnh và trình độ nghiệp vụ, cán bộ, giám định viên đã từng bước tháo gỡ, cung cấp chứng cứ khoa học phục vụ điều tra và trả lại nhân thân cho người đã khuất. Một số vụ việc điển hình có thể kể đến như sau:

Ngày 08/8/2025, khi tiếp nhận trưng cầu giám định pháp y tử thi nữ giới chưa rõ danh tính phát hiện tại sông Trà Lý, xã Bắc Thái Ninh, tổ công tác Phòng Kỹ thuật hình sự đã đối diện với nhiều khó khăn. Tử thi đang trong quá trình phân hủy, da bàn tay, bàn chân nhăn co khiến việc lăn tay lấy danh chỉ bản ban đầu không đạt yêu cầu. Tuy nhiên, với bản lĩnh nghề nghiệp và sự kiên trì, tổ công tác đã áp dụng đồng bộ các biện pháp chuyên môn, vượt qua áp lực môi trường độc hại, cuối cùng phục hồi thành công dấu vân tay đủ đặc điểm để tra cứu. Nhờ đó, nạn nhân được xác định là bà P.T.N., sinh năm 1968, trú tại phường Thái Bình, tỉnh Hưng Yên. Đây là minh chứng rõ ràng cho giá trị khoa học và tính nhân văn của công tác khám nghiệm tử thi, khi vừa giúp cơ quan điều tra có căn cứ xử lý vụ việc, vừa trả lại nhân thân cho người đã khuất.

Ngày 03/9/2025, một tử thi nam giới trong quá trình phân hủy được phát hiện tại khu vực sông Trà Lý, xã Hồng Minh. Tình trạng thi thể phức tạp, xuất hiện nhiều dấu hiệu hủy hoại tự nhiên, song tổ công tác vẫn tiến hành khám nghiệm khoa học, xác định các đặc điểm hình thái, kết hợp kỹ thuật chuyên ngành để nhận diện. Kết quả đã xác định được nạn nhân là anh N.T.L., sinh năm 1997, trú tại tỉnh Sơn La. Sau khi làm rõ, tử thi được bàn giao lại cho gia đình, khép lại những day dứt và tạo cơ sở pháp lý cho các bước xử lý tiếp theo. Đây là minh chứng rõ ràng cho sự tận tụy, bản lĩnh và ý thức trách nhiệm của lực lượng kỹ thuật hình sự trong hành trình “tìm lại tên gọi” cho những phận người chưa rõ danh tính.

Những kết quả trên không chỉ phản ánh năng lực chuyên môn mà còn cho thấy bản lĩnh nghề nghiệp và ý thức trách nhiệm của cán bộ kỹ thuật hình sự. Mỗi dấu vết nhỏ trên tử thi, từ vết sẹo cũ, đặc điểm hình thái đến mẫu vân tay, đều được trân trọng và khai thác triệt để, bởi đó có thể là chìa khóa duy nhất để mở ra sự thật. Chính từ sự tận tụy và kiên trì ấy, lực lượng kỹ thuật hình sự đã trả lại tên tuổi cho những phận người chưa rõ danh tính, đồng thời củng cố cơ sở pháp lý vững chắc cho hoạt động điều tra.

Có thể khẳng định rằng, công tác khám nghiệm, nhận diện tử thi mang ý nghĩa kép. Về mặt pháp lý, đây là cơ sở khoa học để định hướng điều tra, chứng minh hoặc loại trừ yếu tố tội phạm, đảm bảo tiến trình tố tụng được tiến hành khách quan, chính xác. Về mặt nhân văn, đây là hành trình trao lại nhân thân cho người đã mất, khép lại khoảng trống day dứt trong lòng gia đình, đồng thời nuôi dưỡng niềm tin của nhân dân vào sự công minh của pháp luật và sự tận tâm của lực lượng Công an.

Trong bối cảnh yêu cầu nhiệm vụ ngày càng cao, lực lượng kỹ thuật hình sự cần tiếp tục được quan tâm đầu tư về cơ sở vật chất, hiện đại hóa trang thiết bị, đồng thời thường xuyên bồi dưỡng kiến thức chuyên môn và bản lĩnh chính trị cho cán bộ, giám định viên. Mỗi kết luận giám định phải được coi là sự kết tinh của tri thức khoa học, trách nhiệm nghề nghiệp và tinh thần nhân văn, góp phần giữ gìn kỷ cương xã hội và bảo vệ sự bình yên của nhân dân.

Trên mặt trận thầm lặng của cuộc chiến chống tội phạm, những người lính kỹ thuật hình sự đã, đang và sẽ tiếp tục khẳng định vai trò không thể thay thế. Họ chính là những “người gác cửa công lý” bằng sự chính xác khoa học, đồng thời cũng là những người giữ lại phần hồn nhân văn cho xã hội, khi trao lại tên tuổi cho những phận người dù đã rời xa cuộc đời. Từ sự tận hiến và cống hiến ấy, hình ảnh lực lượng Công an nhân dân ngày càng bừng sáng với niềm tin yêu của Đảng, Nhà nước và nhân dân.

Phòng Kỹ thuật hình sự