Theo luật Giao thông đường bộ năm 2008, xe ưu tiên là các loại xe được hưởng các quyền ưu tiên khi tham gia giao thông.
Khi có tín hiệu của xe được quyền ưu tiên, thì người tham gia giao thông phải nhường đường, không được cản trở. Tuy nhiên trong thực tế, việc chấp hành quy định của pháp luật về xe ưu tiên còn nhiều hạn chế. Nổi lên là tình trạng lái xe không chấp hành việc tự giác nhường đường, gây cản trở giao thông trong các tình huống khẩn cấp, giảm hiệu lực thi hành pháp luật; ảnh hưởng trực tiếp đến các hoạt động cấp cứu, thi hành công vụ, dẫn đoàn và các hoạt động khác của lực lượng chức năng.

Các phương tiện tham gia dẫn đoàn (Ảnh sưu tầm)
Để nâng cao hiệu quả thi hành pháp luật, hiệu lực tín hiệu ưu tiên của xe được quyền ưu tiên, nâng cao ý thức tự giác, văn hóa giao thông trong việc nhường đường cho xe ưu tiên của người tham gia giao thông, Công an tỉnh Hưng Yên trân trọng đăng tải các quy định về quyền ưu tiên của một số loại xe cũng như mức xử lý đối với các trường hợp không nhường đường cho xe ưu tiên.
Điều 22 Luật Giao thông đường bộ năm 2008 quy định, có 05 loại xe được ưu tiên khi lưu thông trên đường đi làm nhiệm vụ. Thứ tự, mức độ ưu tiên lần lượt là:
– Xe chữa cháy đi làm nhiệm vụ;
– Xe quân sự, xe công an đi làm nhiệm vụ khẩn cấp, đoàn xe có xe cảnh sát dẫn đường;
– Xe cứu thương đang thực hiện nhiệm vụ cấp cứu;
– Xe hộ đê, xe đi làm nhiệm vụ khắc phục sự cố thiên tai, dịch bệnh hoặc xe đi làm nhiệm vụ trong tình trạng khẩn cấp theo quy định của pháp luật;
– Đoàn xe tang.
Trừ xe tang, các loại xe còn lại khi đi làm nhiệm vụ phải có tín hiệu còi, cờ, đèn theo quy định; không bị hạn chế tốc độ; được phép đi vào đường ngược chiều, các đường khác có thể đi được, kể cả khi có tín hiệu đèn đỏ và chỉ phải tuân theo chỉ dẫn của người điều khiển giao thông.
Khi có tín hiệu của xe được quyền ưu tiên, người tham gia giao thông phải nhanh chóng giảm tốc độ, tránh hoặc dừng lại sát lề đường bên phải để nhường đường. Không được gây cản trở xe được quyền ưu tiên.
Việc xác định tín hiệu của các loại xe ưu tiên đi làm nhiệm vụ khẩn cấp được quy định tại Nghị định 109/2009/NĐ-CP như sau:
– Xe chữa cháy có đèn quay hoặc đèn chớp phát sáng màu đỏ hoặc xanh gắn trên nóc xe; có còi phát tín hiệu ưu tiên.
– Xe ô tô quân sự đi làm nhiệm vụ khẩn cấp có đèn quay hoặc đèn chớp phát sáng màu đỏ gắn trên nóc xe, cờ hiệu quân sự cắm ở đầu xe phía bên trái người lái; có còi phát tín hiệu ưu tiên.
– Xe mô tô quân sự có đèn quay hoặc đèn chớp phát sáng màu đỏ gắn ở càng xe phía trước hoặc phía sau; cờ hiệu quân sự cắm ở đầu xe; có còi phát tín hiệu ưu tiên.
– Xe ô tô Công an có đèn quay hoặc đèn chớp phát sáng màu xanh hoặc đỏ gắn trên nóc xe, cờ hiệu Công an cắm ở đầu xe phía bên trái người lái; có còi phát tín hiệu ưu tiên.
– Xe mô tô Công an có đèn quay hoặc đèn chớp phát sáng màu xanh hoặc đỏ gắn ở càng xe phía trước hoặc phía sau, cờ hiệu Công an cắm ở đầu xe; có còi phát tín hiệu ưu tiên.
– Xe Cảnh sát giao thông dẫn đường
+ Xe ô tô có đèn quay hoặc đèn chớp phát sáng màu xanh – đỏ gắn trên nóc xe, cờ hiệu Công an cắm ở đầu xe phía bên trái người lái; có còi phát tín hiệu ưu tiên.
+ Xe mô tô có đèn quay hoặc đèn chớp phát sáng màu xanh hoặc đỏ gắn ở càng xe phía trước hoặc phía sau; cờ hiệu Công an cắm ở đầu xe; có còi phát tín hiệu ưu tiên.
– Xe cứu thương có đèn quay hoặc đèn chớp phát sáng màu đỏ gắn trên nóc xe; có còi phát tín hiệu ưu tiên.
– Xe làm nhiệm vụ cứu hộ đê có cờ hiệu “HỘ ĐÊ” cắm ở đầu xe phía bên trái người lái.
– Xe đi làm nhiệm vụ khắc phục sự cố thiên tai, dịch bệnh có biển hiệu riêng.
– Xe đi làm nhiệm vụ trong tình trạng khẩn cấp theo quy định của pháp luật có cờ hiệu “TÌNH TRẠNG KHẨN CẤP” cắm ở đầu xe phía bên trái người lái.
Tại Nghị định 100/2019/NĐ-CP ban hành ngày 30/12/2019, đã quy định mức phạt cho các xe phạm lỗi không nhường hoặc gây cản trở xe được quyền ưu tiên đang phát tín hiệu ưu tiên đi làm nhiệm vụ sẽ bị xử phạt như sau:
STT
|
Phương tiện
|
Mức phạt theo quy định
|
1
|
Ô tô và các loại xe tương tự xe ô tô
|
03-05 triệu đồng
(Điểm h khoản 5, Điều 5)
|
2
|
Xe mô tô, xe gắn máy (kể cả xe máy điện), các loại xe tương tự xe mô tô và các loại xe tương tự xe gắn máy
|
600.000 - 01 triệu đồng
(Điểm đ, khoản 4, Điều 6)
|
3
|
Xe máy kéo, xe máy chuyên dụng
|
800.000 - 1 triệu đồng (Điểm e khoản 4 Điều 6
|
Như vậy, lỗi không nhường đường cho xe ưu tiên có mức phạt tăng mạnh, đề nghị người dân tuân thủ đúng, nâng cao ý thức tự giác chấp hành Luật giao thông đường bộ nói chung và quy định về nhường đường cho xe có quyền ưu tiên nói riêng.
Vũ Nhung